Wat karakteriseert de voedselomgeving in ziekenhuizen en zorginstellingen?
Hoe ziet de voedselomgeving in Nederlandse ziekenhuizen en zorginstellingen eruit en hoe kunnen we die verbeteren? Dat onderzoekt Joline Wierda in haar promotieonderzoek bij de leerstoelgroep Consumptie en Gezonde Leefstijl aan Wageningen University & Research. De uitkomsten van haar eerste studie zijn recent gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift BMC Health Services Research en laten vooral de grote variatie in de voedselomgeving in het Nederlandse zorglandschap zien.
Gezonde en duurzame ambitie
Juist in ziekenhuizen en zorginstellingen, waar gezondheid centraal staat, verwacht je een gezond en passend aanbod van voedsel. Daarom is in het Nationaal Preventieakkoord de ambitie afgesproken om voor 2030 in alle Nederlandse ziekenhuizen en zorginstellingen een gezonde voedselomgeving te hebben. Maar hoe staat het nu met de voedselomgeving in de zorg? Deze wetenschappelijke studie van Wierda heeft als doel om de voedselomgeving van ziekenhuizen en zorginstellingen in Nederland te karakteriseren en te vergelijken en is onderdeel van werkpakket Eetomgeving van het Thema Voeding en gezondheid van de Regio Deal Foodvalley. Het doel van dit werkpakket is om in verschillende contexten (wijk, werk, horeca en zorg) een gezondere eetomgeving te creëren.
Grote variatie in voedselomgeving
Wierda bracht de voedselomgeving in kaart via interviews met, en vragenlijsten voor medewerkers van ziekenhuizen en zorginstellingen (onder meer via het netwerk van Alliantie Voeding in de Zorg). In totaal werkten medewerkers van 28 ziekenhuizen en 36 zorginstellingen (revalidatiecentra, verpleeg- en verzorgingshuizen, instelling voor mensen met een verstandelijke beperking en GGZ-instellingen) door heel Nederland mee aan het onderzoek.
Uit de resultaten blijkt dat er een grote variatie is in de voedselomgeving binnen het Nederlandse zorglandschap. Zo is er bij ziekenhuizen en grotere zorginstellingen doorgaans een restaurant en een centrale ruimte voor maaltijdbereiding, terwijl kleinere zorginstellingen vooral in een huiselijke setting samen met bewoners een maaltijd bereiden. Ziekenhuizen richten zich vooral op het gebruik van voeding voor snel herstel van opgenomen patienten, terwijl in zorginstellingen voeding juist dient als een instrument, bijvoorbeeld om de dag te structureren. Verder blijkt dat ziekenhuizen vaker een restaurant met winstmotief hebben. En dat meer ziekenhuizen dan zorginstellingen de Richtlijn Eetomgevingen toepassen.
Ziekenhuizen lopen voorop
Momenteel lopen ziekenhuizen voor op andere zorginstellingen in de voedseltransitie. De onderzoekers vinden het belangrijk om ook andere zorginstellingen mee te nemen en te focussen op de voedselomgeving als geheel en niet alleen op aanbod, maar ook op bijvoorbeeld de huidige eetcultuur, het beschikbare voedselbeleid en de voedselprijzen. Bovendien vinden ze het belangrijk om de voedselomgeving voor iedereen die in een ziekenhuis of zorginstelling komt − dus zowel voor patiënten, medewerkers en bezoekers − te verbeteren.
Gezond én duurzaam
Tot slot laat het onderzoek zien dat er kansen liggen om ook duurzaamheid mee te nemen. Hier wordt momenteel invulling aan gegeven door de Green Deal Duurzame Zorg 3.0 waar wordt ingezet op een gezonde, gevarieerde, meer plantaardige en duurzame voeding voor cliënten, patiënten en medewerkers.
Dit is het eerste artikel van het promotieonderzoek van Joline Wierda dat is gepubliceerd. Lees het hele artikel in het wetenschappelijke tijdschrift BMC Health Services Research.
Het project wordt uitgevoerd in afstemming met het programma Goede Zorg Proef Je.
