Gezamenlijke zoektocht naar een gezonder voedselaanbod onderweg

Een verleidelijk, maar grotendeels ongezond eet- en drinkaanbod bij tankstations en wegrestaurants maakt het weggebruikers lastig om een gezonde keuze onderweg te maken. Terwijl we uit eerder onderzoek weten dat weggebruikers dit graag anders zouden zien. Om stappen te zetten naar een gezond eet- en drinkaanbod onderweg is de inzet van veel verschillende partijen nodig. Daarom waren deze verschillende belanghebbenden uitgenodigd om hier samen concreet over na te denken in het project ‘Gezond Onderweg’. Dit project is onderdeel van het thema Voeding en Gezondheid van de Regio Deal Foodvalley.

Veel partijen samen

Onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR) organiseerden op 3 en 10 oktober samen met het Voedingscentrum twee sessies over ‘Gezond Onderweg’. Het doel van de sessies was om samen in kaart te brengen welke factoren invloed hebben op de huidige ongezonde voedselomgeving onderweg en om concrete acties te bedenken om de voedselomgeving langs snelwegen te verbeteren. Hierbij waren belanghebbenden, waaronder tankstationshouders, conceptontwikkelaars, wegrestauranthouders, leveranciers, voedselproducenten, vrachtwagenchauffeurs en beleidsmedewerkers van de overheid aanwezig. Lisanne Geboers (WUR), onderzoeker op dit project: “De grote verscheidenheid aan stakeholders die we hebben samengebracht, heeft ons echt geholpen om dit project vanuit een zeer breed perspectief te bekijken.”

Systeemkaart

Tijdens de eerste bijeenkomst hebben de deelnemers gezamenlijk alle factoren geïdentificeerd die bijdragen aan de huidige, voornamelijk ongezonde voedselomgeving langs snelwegen. Vervolgens hebben ze verbindingen gelegd tussen deze factoren. Na afloop van de bijeenkomst heeft het onderzoeksteam alle inzichten samengevoegd in een systeemkaart die het complexe samenspel van determinanten die de voedselomgeving onderweg beïnvloeden, laat zien. Geboers: "De systeemkaart illustreert 54 factoren die de voedselomgeving langs de snelweg overwegend ongezond maken. Het gaat hier om factoren als: gebrek aan wetgeving voor een gezond aanbod, de sociale norm voor ongezonde keuzes, gemaksbehoefte van reizigers, winststreven en concurrentie onder aanbieders.” Op basis van deze systeemkaart zijn 14 concrete aangrijpingspunten voor actie geïdentificeerd om de voedselomgeving langs snelwegen te verbeteren.

Actieplan

Tijdens de tweede bijeenkomst stelden de deelnemers in subgroepen actieplannen op gebaseerd op deze 14 aangrijpingspunten die tot positieve veranderingen in het onderliggende systeem zouden kunnen leiden. Die actieplannen werden vervolgens gerangschikt van meest naar minst belangrijk. Veelbelovende acties waren volgens deelnemers het opnemen van criteria voor de voedselomgeving in de aanbestedingen van rijkswegstations, of het instellen van een stuurgroep binnen de branche om concrete afspraken te maken. Na een uitgebreidere analyse volgen begin 2024 de uitkomsten van deze sessies. Dit levert inzichten hoe de belanghebbenden hier verder mee aan de slag kunnen gaan.