Dealmaker Gerdien Kleijer, Nieuwe verdienmodellen

Elke nieuwsbrief stellen wij iemand voor die meewerkt aan de Regio Deal. Vandaag maakt u kennis met Gerdien Kleijer, verantwoordelijk voor het project Waarderen en Verdienen binnen het eerste spoor van de Regio Deal Foodvalley. De samenstelling van de deelnemersgroep van de masterclass Produceren in de Korte Keten laat volgens Kleijer zien dat de regio al inzet op transitie. “We hebben een zeer gevarieerde groep deelnemers uit veeteeltbedrijven, groentetelers, notentelers en deelnemers uit de boslandbouw. Er zijn dus al ondernemers die kansen zien, bijvoorbeeld omdat er weinig groenten verbouwd worden in Foodvalley.”

De geboren Twentse is dol op het platteland en wilde al vroeg met boeren gaan werken. Na haar studie Diergeneeskunde in Utrecht werkte ze jaren als veearts en gaf daarna 4 jaar lang binnen- en buitenlessen op de universiteit. Maar het buitenleven bleef harder trekken en zo rolde ze in een nieuwe baan bij de Praktijkschool Barneveld, het huidige Aeres. Daar kwamen boerenzoons en -dochters het vak leren. Ook kwamen er mensen van over de hele wereld leren hoe je met varkens om moet gaan.

Toegevoegde waarde
Na de praktijkschool maakte Kleijer de switch naar LTO Noord met een focus op onderwijs, innovatie en verdienmodellen voor varkenshouders. Daarnaast stond ze aan de wieg van Vallei Boert Bewust. Via een scorekaart worden de bovenwettelijke extra’s in beeld gebracht en zo kunnen deelnemers van Boert Bewust vertellen aan de maatschappij wat ze allemaal bijdragen. Kleijer: “Dat hielp enorm in de waardering en zichtbaarheid. Maar er volgde geen betere beloning. Want bij produceren voor de wereldmarkt heeft de boer geen invloed op opbrengstprijs. En bovendien zijn er in Nederland extra kosten voor de afzet van mest, wat een kostprijsverhogend effect heeft.”

In de zoektocht naar meer grip op toegevoegde waarde leerde Kleijer bij LTO Noord het ‘Business Model Canvas’ uit te werken. “Daarmee krijgen boeren inzicht in hun businessmodel en specifiek in de waarde die ze toevoegen. Die kennis komt nu goed van pas voor de deelnemende agrariërs in Regio Deal Foodvalley waar emissiereductie, circulair veevoer en bodem belangrijkste thema zijn. Want zonder goed verdienmodel is er geen toekomst voor de boeren en lukt innovatie ook niet” zegt Kleijer. Ze zegt meteen daarna, “want wie rood staat kan niet groen doen. Daarom is het thema Waarderen en Verdienen opgenomen in het programma van de Regio Deal.”

Waarderen en Verdienen
Kleijer, inmiddels werkzaam als zelfstandig adviseur, is met haar ruime ervaring in staat om breed naar het boerenbedrijf te kijken. “Bewustwording is een belangrijke eerste stap. We helpen boeren aan inzicht in hun eigen business en hun rol in de keten. De grote partijen in de sector zijn nog steeds gefocust op maximale productie van vlees, melk en eieren. Individuele boeren hebben geen invloed op de prijs, maar wel op de kwaliteit. Daarom gaan we in de masterclasses samen met de boeren aan de slag hoe ze meer waardering kunnen oogsten en tegelijkertijd hun verdienmodel kunnen verbeteren.”

Introductiebijeenkomsten
“In de introductiebijeenkomsten richten we ons ten eerste op ondernemerschap. Bewustwording over het verdienmodel is een eerste stap. En niet alleen van belang voor de boer zelf, maar ook voor erfbetreders en beleidsmakers. Naast bewustwording gaan we de komende jaren ook kijken we hoe de innovaties op het gebied van emissiereductie, bodem en circulair veevoer kunnen verwaarden. Daar is niet een-twee-drie een antwoord op, maar we begeleiden de agrariërs in die zoektocht. Het webinar en de podcasts die nu al te vinden zijn op de site van Boer aan het Roer zijn eigenlijk voor alle betrokkenen interessant.”

Masterclasses
De eerste serie masterclasses ‘Produceren in de korte keten’ wordt op 26 oktober afgerond. De samenstelling van de deelnemersgroep laat volgens Kleijer al zien dat de regio eigenlijk al inzet op transitie. “We hebben een zeer gevarieerde groep deelnemers uit de veeteeltbedrijven, maar ook groetentelers, notentelers en deelnemers uit de boslandbouw. Er zijn dus al ondernemers die kansen zien, bijvoorbeeld omdat er weinig groenten verbouwd worden in Foodvalley.”

Verdiepende Masterclass
“En”, zegt Kleijer, “inmiddels is ook het vervolg gestart met de Verdiepende Masterclass over Verdienmodellen, Concepten en Korte Ketens’. Deze serie loopt van oktober tot en met maart. In de ochtend zijn er lezingen die zowel fysiek als online te volgen zijn. In het middagprogramma gaan we met een besloten groep van 15-20 boeren en ketenvertegenwoordigers de diepte. Dan maken we voor hun bedrijf de informatie concreet.” Kleijer daarover, “het meetstuk ontbrak nog. Boeren gaan nu voor hun eigen bedrijf en keten uitwerken hoe ze hun bedrijfsvoering kwalitatief en kwantitatief kunnen onderbouwen. Dus echt zelf rekenen en tekenen. Het gaat naast de toegevoegde waarde ook over marketing, verdienen en financieren en slim samenwerken.”

Toekomst
Gevraagd naar een blik op de toekomst, ziet Kleijer een landbouw met maatschappelijke meerwaarde. Kleijer: “De landbouw heeft op vraag van de maatschappij steeds zo efficiënt en goedkoop mogelijk voedsel geproduceerd. Dat heeft bijeffecten gecreëerd waar we nu last van hebben. De maatschappij vraagt om een andere landbouw. We hebben daarom als regio met elkaar de taak om de landbouw te helpen naar die nieuwe vormen. Want een Foodvalley zonder landbouw: dát kan natuurlijk niet.”

Foto: Tys Hallema